Sosyal Medyada Kadın Düşmanlığı: "Kezban" Örneği

Asena Kayhan - Marmara Üniversitesi

 

Tarih: 12 Kasım 2024

Saat: 14:00

Yer: İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Konferans Salonu

Özet

Bu çalışma, 1970'lerin popüler Türk filmlerinde “ideal kadın” ile ilişkilendirilen, 1990'ların sonunda sosyal medyadaki mizahi metinlerde ve capslerde ise alay ve nefret konusu haline gelen ve nihayetinde kadınlar için genel bir hakarete dönüşen “Kezban” karakterini incelemektedir. Eleştirel söylem analizini kullanan bu çalışma, Goffman'ın damgalama ve Bourdieu'nun sembolik şiddet kavramlarına atıfta bulunarak “Kezban” capslerini ve metinlerini incelemektedir. Bu çalışmanın amacı, kadınların mizah maskesi altında nasıl sürekli olarak aşağılanmaya, hakarete maruz kaldıklarını ve yargılayıcı eril bakışı her zaman üzerlerinde hissettiklerini açıklamaktır. Alay yoluyla kadınlar utandırılır, özgüvenleri zedelenir, susturulur ve erkek egemenliğine boyun eğdirilir.

Kezban'ın hikayesi aslında post-endüstriyel çağda krize giren erkekliğin hikayesidir. Babalarının sosyo-ekonomik standartlarını sürdüremeyen erkekler, kendilerini başarısız ve erkekliklerini kaybetmiş gibi hissederler. 1980'lerden sonra kadın hareketi ile daha görünür ve seslerini duyurur hale gelen kadınlar, konumlarını “çaldıkları” erkeklerin utanç, nefret ve öfke duygularının birincil hedefi haline gelir. Mizah da erkeklerin kadınlara karşı yürüttüğü kampanyada bir silaha dönüşür.

Dijital mizahın en popüler formlarından biri olan memlerin üretim ve dolaşım kolaylığı, çok fazla tekrar anlamına gelmektedir. Bu da memlere toplumsal algı ve anlamların inşasında etkin bir rol verir. Bu çalışma, kapsayıcı ve eşitlikçi olduğu düşünülen sosyal medyanın giderek kadınlara düşman, kadına yönelik nefret söyleminin hızla üretilip yayılabildiği, toplumdaki ataerkil hiyerarşiyi sürdüren bir ortam haline geldiğini ve kadına yönelik şiddete zemin hazırladığını savunmaktadır.